Autor:
Edgar Sukiennik
Tytuł:
Postacie Sanktuarium Świętolipskiego w ciągu wieków
Warszawa 2021, ss. 232
Oprawa: twarda
ISBN 978-83-62793-42-6
Wymiary:
210×297 mm
Waga:
160 g
Info
Podanie o skazańcu rzeźbiącym figurkę jest niepotwierdzoną w źródłach legendą, niemniej jednak było ono bodźcem przyciągającym pielgrzymów do miejsca kultu maryjnego. Legendę spisał jako pierwszy w XVII w. ks. Piotr Althoff, rektor kolegium jezuickiego w Reszlu. W połowie tamtego stulecia dotarł do niej jego współbrat zakonny – o. Tomasz Clagius, który przytoczył ją w swoim monumentalnym zestawieniu cudów i łask otrzymanych przez pielgrzymów. U schyłku XV w. Święta Lipka była już popularnym miejscem pielgrzymkowym, a wokół lipy wzniesiono kaplicę. Sława tego miejsca przekroczyła granice Prus, o czym świadczy wypowiedź archidiakona pułtuskiego, który na posiedzeniu płockiej kapituły katedralnej w 1473 r. wspominał, że ludzie chodzą do Prus ad ymaginem Sancte Marie in Lipky (do wizerunku Najświętszej Maryi Panny na lipie).
Idea przygotowania tej publikacji dojrzewała powoli. Na początku chyba nie do końca zdawano sobie sprawę, jaki kształt ma ona przybrać. Przewijała się idea stworzenia słownika świętolipskiego, w którym oprócz prezentacji w porządku alfabetycznym istotnych dla Świętej Lipki postaci, byłyby także hasła związane z różnymi zaistniałymi tu wydarzeniami oraz świętolipską architekturą, rzeźbą, malarstwem, duszpasterstwem itd. Wreszcie zarysowała się idea zaprezentowania panoramy stu postaci powiązanych z sanktuarium na pograniczu ziem, kultur i wyznań.
Popularne miejsca święte skrywają wiele intrygujących tajemnic, a ich początki zazwyczaj owiane są legendami, przekazywanymi z pokolenia na pokolenie. Relacje ustne lub pisemne służyły pogłębianiu wiary i zachęcaniu do pobożności wśród wierzących, a także przekonaniu niedowiarków. Nie inaczej było w przypadku kultu maryjnego w Świętej Lipce, którego powstanie i rozwój wiąże się z legendą o skazańcu osadzonym w lochach zamku krzyżackiego w Rastenburgu (dziś Kętrzyn). Mężczyzna był twórcą drewnianej figurki Matki Bożej, która ocaliła mu życie. Tradycja przekazywana ustnie przez okolicznych mieszkańców, a następnie rozpowszechniona za pomocą rejestru cudów i łask przez jezuitę Tomasza Clagiusa w połowie XVII w., stała się magnesem przyciągającym pielgrzymów do sanktuarium na historycznej granicy Warmii i Mazur.